Keti Koti

De dag voor Keti Koti de hele nacht met blote voeten staan dansen op het strand van White Beach. Een goed feest! We kregen een lift van een zuster uit het ziekenhuis. Haar auto was bijzonder. De binnenbekleding was helemaal verdwenen, de stoelen konden alleen in ligstand en de lichten van het dashboard deden het niet. Tijdens het rijden moest de bijrijder met een zaklamp bijschijnen. De highway in Suriname is niet bepaald rustgevend. Het is grotendeels niet verlicht, zit vol met gaten en er staan geen strepen op de weg. Iedereen probeert zoveel mogelijk in het midden van de weg te rijden, omdat daar de minste gaten zitten.
Vroeg in de ochtend terug gereden naar Paramaribo. Onderweg werden we aangehouden door de politie. Of de chauffeur even uit wilde stappen met zijn keuringsdocumenten. Het uitstappen zorgde al voor een probleem want de deur ging niet meer open. Dan maar via het raam. En uiteraard een bekeuring rijker, want de auto bleek niet gekeurd te zijn. Verrassend! Na veel praten en het betalen van een boete mochten we met het brakke barrel uiteindelijk naar huis rijden.

Keti Koti (=verbreken van de ketenen) zelf was prachtig. Door de straten van Paramaribo liepen vrouwen en kinderen in hun mooiste koto’s, een traditionele jurk, en een hoofddoek, de angisa. Het hele centrum swingde door alle feestelijke muziek en was mistig van alle barbeques in de Palmentuin.

Van oorsprong is de koto is een ontwerp van blanke vrouwen die de vormen van de schaars geklede slavinnen zoveel mogelijk wilden bedekken. De vele lagen stof deden de vrouwen dikker lijken.
Via de angisa wordt gecommuniceerd. De manier waarop de hoofddoek is gevouwen, drukt een bepaalde emotie uit. De uiteinden kunnen in allerlei manieren worden gevouwen met de meest uiteenlopende betekenissen. Als de punten van de hoofddoeken naar binnen zijn gestopt, is dat een teken van verdriet. Als het op een andere manier is gevouwen, kan het betekenen dat men ‘het druk heeft en geen tijd heeft om gestoord te worden’, ‘dat men een afspraak heeft op de hoek’ etc.

Keti Koti in getallen

550.000: In totaal zijn er meer dan een half miljoen slaven naar Suriname gebracht. Suriname stond wereldwijd bekend als het land van de meest wrede en slechte slavenmeesters. Jaarlijks werden er in Suriname veel nieuwe slaven aangevoerd, omdat het sterftecijfer onder de slaven in Suriname hoog lag.

22.000: In 1863 waren er nog ongeveer 22.000 slaven in leven.

10.000: Slavenhouders gaven hun slaven niet alleen Nederlandse, Afrikaanse, bijbelse en geografische namen, maar ook namen van dagen en maanden, van bepaalde persoonlijke kenmerken en bizarre namen. Voorbeelden zijn Kofi voor een jongetje geboren op vrijdag en namen als Leeuwarden, Cairo, Kreupel, Sukkel, Pummel, Champagne, Matras, Mooi Weer en Onkruid. Rond de afschaffing van de slavernij in 1863 waren nieuwe familienamen nodig. Een oplossing was toen omgekeerde namen te verzinnen zoals Madretsma, Rellum en Reteig.

1863: Het jaar dat de slavernij werd afgeschaft. Deze duurde van 1600 tot 1863. Het zware werk op de plantages moesten de slaven echter nog tien jaar blijven doen, tegen een kleine vergoeding.

300: De Nederlandse regering betaalde een schadevergoeding van 300 gulden per slaaf aan de eigenaar. Ter compensatie voor het verloren eigendom. Dit maakte de afschaffing des te wranger, omdat slavenhouders vlak voor de afschaffing extra jacht gingen maken op weglopers om zoveel mogelijk compensatiegeld op te strijken.

30: De dag voor Keti Koti, 30 juni, worden de slachtoffers en doden van de slavernij herdacht. De meeste vrouwen dragen dan een witte koto aangezien wit de officiële rouwkleur is.

21: Op 1 juli 1863 klonken 21 kanonschoten in Paramaribo en werden de slaven vrije mensen.

1: Op 1 juli is het groot feest. De koto's hebben alle kleuren en de punten van de hoofddoeken staan naar buiten en naar boven, in feeststemming!